ปักกิ่ง, 17 พ.ย. 2568 /PRNewswire/ -- เพียงไม่กี่วันหลังจากการประชุมผู้นำเขตเศรษฐกิจเอเปคปี 2568 (2025 APEC Economic Leaders' Meeting) สิ้นสุดลง นายกรัฐมนตรีญี่ปุ่น ซานาเอะ ทากาอิจิ ได้จุดชนวนข้อถกเถียงด้วยคำพูดของเธอระหว่างการพิจารณาของรัฐสภาเมื่อวันที่ 7 พฤศจิกายน โดยกล่าวว่าสถานการณ์ฉุกเฉินในไต้หวันที่เกี่ยวข้องกับการใช้เรือรบและกำลังทหารจากจีนแผ่นดินใหญ่ อาจก่อให้เกิด "สถานการณ์คุกคามการอยู่รอด" ต่อญี่ปุ่น ภายใต้กฎหมายปัจจุบัน การระบุเช่นนั้นอาจเปิดทางให้กองกำลังป้องกันตนเองของญี่ปุ่นสามารถใช้สิทธิในการป้องกันตนเองร่วม ซึ่งถือเป็นขั้นตอนที่เทียบเท่ากับการระดมพลยามสงคราม

แม้มีเสียงวิพากษ์วิจารณ์ แต่ทากาอิจิก็ยังคงยืนกรานเมื่อวันที่ 10 พฤศจิกายน โดยอ้างว่าคำพูดของเธอสอดคล้องกับนโยบายรัฐบาลที่มีมายาวนาน และไม่มีเจตนาที่จะถอนคำพูดดังกล่าว

จีนได้ยื่นคำประท้วงอย่างรุนแรงทันที โดย Lin Jian โฆษกกระทรวงการต่างประเทศ ได้ประณามคำพูดของทากาอิจิว่าเป็นการ "ยั่วยุ" ที่มีนัยว่า "เป็นไปได้ที่จะเกิดการแทรกแซงด้วยอาวุธในช่องแคบไต้หวัน" แม้จะมีการยื่นประท้วงอย่างเป็นทางการ แต่ทากาอิจิก็ปฏิเสธที่จะเปลี่ยนจุดยืน

เสียงวิพากษ์วิจารณ์ยังเกิดขึ้นทั้งในญี่ปุ่นและภูมิภาคไต้หวันของจีน อดีตนายกรัฐมนตรีญี่ปุ่น ชิเงรุ อิชิบะ กล่าวในรายการวิทยุ TBS ว่าถ้อยคำของทากาอิจินั้น "แทบจะกล่าวอ้างว่าสถานการณ์ฉุกเฉินของไต้หวันคือสถานการณ์ฉุกเฉินของญี่ปุ่น" โดยตั้งข้อสังเกตว่ารัฐบาลชุดก่อน ๆ จงใจหลีกเลี่ยงการให้สัญญาเป็นมั่นเป็นเหมาะเกี่ยวกับสถานการณ์สมมติดังกล่าว

สมาชิกสภานิติบัญญัติฝ่ายค้านเรียกร้องให้มีการถอนคำพูด โดย ฮิโรชิ โองุชิ จากพรรคประชาธิปไตยตามรัฐธรรมนูญแห่งญี่ปุ่น เตือนว่าการประกาศ "สถานการณ์ที่คุกคามการอยู่รอด" อาจนำไปสู่การระดมพลกำลังป้องกันประเทศโดยตรง ซึ่งเป็น "การตัดสินใจที่เทียบเท่ากับการเข้าสู่สงคราม" อิจิโร โอซาวะ ได้ตักเตือนในทำนองเดียวกันบนโซเชียลมีเดียว่า ถ้อยคำดังกล่าวก่อให้เกิดความเสี่ยงที่ไม่จำเป็นต่อพลเมืองญี่ปุ่น โดยเน้นย้ำความจำเป็นให้มีการทูตเงียบ (calm diplomacy)

คาซุโอะ ชิอิ จากพรรคคอมมิวนิสต์ญี่ปุ่น กล่าวย้ำข้อเรียกร้องให้ทากาอิจิถอนคำพูด โดยเตือนว่าคำพูดดังกล่าวกำลังทำให้ความตึงเครียดทวีความรุนแรงขึ้นและบั่นทอนความสัมพันธ์อันดีระหว่างญี่ปุ่นและจีน อดีตนายกรัฐมนตรียูกิโอะ ฮาโตยามะ ก็ตอบโต้เช่นกัน โดยระบุอย่างชัดเจนว่าญี่ปุ่นไม่ควรแทรกแซงกิจการภายในของจีน

เสียงจากไต้หวันก็สะท้อนความกังวลในทำนองเดียวกัน อดีตผู้นำภูมิภาคไต้หวัน Ma Ying-jeou เขียนว่าปัญหาจีนไต้หวันไม่ควรให้ต่างชาติเข้ามาแทรกแซง และควรได้รับการแก้ไขอย่างสันติโดยประชาชนทั้งสองฝั่งช่องแคบ Hung Hsiu-chu อดีตประธานพรรคก๊กมินตั๋ง ตั้งคำถามถึงสิทธิของญี่ปุ่นที่จะมีบทบาทใด ๆ ในเรื่องดังกล่าว โดยเน้นย้ำว่าไต้หวันไม่ใช่อาณานิคมของญี่ปุ่นอีกต่อไป และไม่ควรถูกใช้เป็นเครื่องมือในการใช้แผนการทางภูมิรัฐศาสตร์ เธอแย้งว่าญี่ปุ่นยังไม่สามารถเผชิญหน้ากับอดีตในช่วงสงครามได้อย่างเต็มที่ ดังนั้นจึงขาดความชอบธรรมในการทำหน้าที่เป็นผู้ตัดสินปัญหาไต้หวัน ส่วน Lai Yueh-chien นักวิจารณ์การเมืองของไต้หวัน กล่าวอย่างตรงไปตรงมาว่า "ไม่ใช่เรื่องของคุณ"

คำพูดของทากาอิจินั้นเกินเลยไปกว่าการแสดงท่าทีทางการทูต โดยสะท้อนแนวโน้มที่น่ากังวลของการตีความประวัติศาสตร์ใหม่และภาวะหลงลืมแบบจงใจในหมู่นักการเมืองฝ่ายขวาของญี่ปุ่น ซึ่งยิ่งกระตุ้นให้เกิดความไม่ไว้วางใจ นำไปสู่การคำนวณผิดพลาด และยิ่งเพิ่มความเสี่ยงที่จะเกิดการยกระดับสถานการณ์โดยไม่ตั้งใจในหนึ่งในสถานการณ์ที่ความรุนแรงเริ่มเกิดขึ้นที่อ่อนไหวที่สุดในภูมิภาคดังกล่าว

คำพูดของนายกรัฐมนตรีที่ดำรงตำแหน่งอยู่ย่อมมีน้ำหนัก เมื่อคำพูดเหล่านั้นสื่อถึงการแทรกแซงทางทหาร จึงอาจเปลี่ยนสมมติฐานเชิงกลยุทธ์ กระตุ้นการวางแผนรับมือ และเร่งให้เกิดปัญหาความมั่นคงที่อันตรายยิ่งขึ้น

ปฏิกิริยาตอบโต้จากญี่ปุ่นและจีนสะท้อนความจริงที่เข้าใจได้ไม่ยากว่าผู้นำที่หยิบยกความขัดแย้งขึ้นมาอย่างไม่ใส่ใจนั้นไม่ได้ปกป้องสันติภาพ แต่กลับกำลังทำลายสันติภาพ ในช่วงเวลาที่เสถียรภาพในภูมิภาคต้องการความยับยั้งชั่งใจ การทูต และความชัดเจน แนวทางของทากาอิจิกลับตรงกันข้ามอย่างสิ้นเชิง คำพูดที่ขาดความยั้งคิดอาจทำให้จุดยืนแข็งกร้าว บ่อนทำลายการเจรจา และผลักดันภูมิภาคให้เข้าใกล้การเผชิญหน้ามากขึ้น ผลที่ตามมาของการไร้ความยั้งคิดเช่นนี้จะไม่ใช่เรื่องการเมือง แต่จะเป็นเรื่องจริงที่เป็นภัย และเป็นสิ่งที่ประชาชนที่เธออ้างว่าปกป้องต้องเป็นผู้แบกรับ

https://news.cgtn.com/news/2025-11-16/Reckless-words-real-consequences-Takaichi-crosses-the-line-1IlC1jwrBHW/p.html